Αγγειακές αποφράξεις

Απόφραξη φλέβας αμφιβληστροειδούς

Παράγοντες Προδιάθεσης

Συστηματικοί
  • Μεγάλη ηλικία
  • Συστηματική Υπέρταση
  • Διαβήτης
  • Υπερλιπιδαιμία
  • Δυσκρασίες αίματος
Οφθαλμικοί
  • Μεγάλη ηλικία
  • Συστηματική Υπέρταση
  • Διαβήτης
  • Υπερλιπιδαιμία
  • Δυσκρασίες αίματος

Η φλεβική αμφιβληστροειδοπάθεια εκδηλώνεται είτε ως απόφραξη της κεντρικής φλέβας του αμφιβληστροειδούς είτε ως απόφραξη του φλεβικού κλάδου.

Στην φλεβική απόφραξη διακόπτεται η ροή του αίματος, γεγονός που οδηγεί σε:

  1. Αύξηση της ενδοαγγειακής πίεσης – η κύρια αιτία πρόκλησης οιδήματος, ανώμαλης διαρροής και αιμορραγιών.
  2. Λίμναση αίματος – εμφανίζεται με ελαττωμένη διήθηση που καταλήγει σε ισχαιμία (έλλειψη οξυγόνου) των ενδοθηλιακών κυττάρων και του εγγύς αμφιβληστροειδούς. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα μη τριχοειδική διήθηση και τον σχηματισμό βαμβακόμορφων εξιδρωμάτων.

Η αθηροσκλήρωση είναι ένας ειδικός τύπος αρτηριοσκλήρυνσης, αλλά οι όροι χρησιμοποιούνται μερικές φορές εναλλακτικά. Η αθηροσκλήρωση αναφέρεται στη συσσώρευση λιπών, χοληστερόλης και άλλων ουσιών μέσα και πάνω στα τοιχώματα των αρτηριών (πλάκα), τα οποία μπορούν να περιορίσουν τη ροή του αίματος. Η πλάκα μπορεί να “σπάσει”, προκαλώντας θρόμβο αίματος. Παρόλο που η αθηροσκλήρωση συχνά θεωρείται καρδιακό πρόβλημα, μπορεί να επηρεάσει τις αρτηρίες οπουδήποτε στο σώμα. Η αθηροσκλήρωση μπορεί να αποφευχθεί και είναι θεραπεύσιμη.

Τα κλινικά χαρακτηριστικά της αρτηριακής απόφραξης εξαρτώνται από το μέγεθος και τη θέση του αποφραγμένου αγγείου, καθώς επίσης και από την βαρύτητα και την διάρκεια της απόφραξης.

Το σημείο απόφραξης βρίσκεται στις αρτηριοφλεβικές διασταυρώσεις. Η πάχυνση του τοιχώματος του αρτηριολίου μέσα στον κοινό έξω χιτώνα των δύο αγγείων, συμπιέζει το φλεβίδιο και μπορεί να προκαλέσει θρόμβωση. Σε περίπτωση όπου η απόφραξη δεν βρίσκεται στην διασταύρωση, τότε υπάρχει υποψία αγγειίτιδας.

Τα κλινικά σημεία με βάση την φυσική εξέλιξη της απόφραξης του κλάδου είναι τα ακόλουθα:

Εμφανίζεται σε ένα ευρύ φάσμα κλινικών μορφών, όπου οι παραλλαγές της νόσου εξαρτώνται άμεσα από τον βαθμό απόφραξης της φλεβικής ροής.

Με βάση λοιπόν τα κλινικά χαρακτηριστικά μπορούμε να διακρίνουμε δύο βασικούς τύπους μορφών απόφραξης της κεντρικής φλέβας:

  1. Μη Ισχαιμική Απόφραξη – αποτελεί και την συνηθέστερη μορφή των περισσότερων των περιπτώσεων. Εμφανίζεται με μια ήπια πτώση της οπτικής οξύτητας, η οποία συνοδεύεται από ήπια ελίκωση και διάταση όλων των κλάδων της κεντρικής φλέβας, μικρό αριθμό αιμορραγιών, ελάχιστες ή καθόλου βαμβακόμορφες κηλίδες και ένα ήπιο έως μέτριου βαθμού οίδημα του οπτικού δίσκου και της ωχράς κηλίδας.
  2. Ισχαιμική Απόφραξη – συναντάται σπάνια. Εμφανίζεται με σημαντική μείωση της οπτικής οξύτητας, που μπορεί να φτάσει το σημείο αντίληψης δακτύλων ή και χειρότερα. Χαρακτηρίζεται από σημαντική ελίκωση και συμφόρηση των φλεβών, εκτεταμένες και εν τω βάθει αιμορραγίες με λιμνάζουσες στήλες αίματος, πολυάριθμα βαμβακόμορφα εξιδρώματα και βαρείας μορφής οίδημα και υπεραιμία του οπτικού δίσκου.

Απόφραξη Κεντρικής Φλέβας αμφιβληστροειδούς. Παρατηρείται ένα διάσπαρτο φλογοειδές στρώμα νευρικών ινών και μεγάλης έκτασης αιμορραγίες σε όλη την περιφέρεια του αμφιβληστροειδούς, με συνοδεία ελικοειδών διεσταλμένων φλεβών. Η φυσιολογική εμφάνιση της ωχράς κηλίδας χάνεται λόγω οιδήματος.

Η πιο συχνή αιτία απόφραξης αρτηρίας του αμφιβληστροειδούς είναι η εμβολή της αμφιβληστροειδικής αγγειακής κυκλοφορίας. Έχοντας ως δεδομένο ότι η οφθαλμική αρτηρία αποτελεί τον πρώτο κλάδο της έσω καρωτίδας, τα έμβολα που προέρχονται είτε από την καρδιά είτε από τις καρωτίδες, έχουν άμεση πρόσβαση στον οφθαλμό.

Άλλες αιτίες εμφάνισης του εμβόλου είναι:

  • η ενδοφλέβια κατάχρηση ναρκωτικών ή εμβολή των λιπιδίων που οφείλεται σε παγκρεατίτιδα.
  • Φλεγμονώδεις ασθένειες όπως είναι ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος, η οζώδης πολυαρτηρίτις, η κοκκιωμάτωση Wagener, η νόσος του Behcet και η αρτηρίτιδα Giant μπορούν επίσης να προκαλέσουν αρτηριακή απόφραξη του αμφιβληστροειδούς.

Τα κλινικά χαρακτηριστικά της αρτηριακής απόφραξης εξαρτώνται από το μέγεθος και τη θέση του αποφραγμένου αγγείου, καθώς επίσης και από την βαρύτητα και την διάρκεια της απόφραξης.

Η απόφραξη κλάδου αρτηρίας οφείλεται κατά κύριο λόγο σε έμβολα. Ίσως χρειαστεί να περάσουν κάποιες ώρες ή μέρες για να εκδηλωθεί κλινικά και παρουσιάζεται ως ένα οιδηματώδες, λευκωπό έμφρακτο του αμφιβληστροειδούς στην περιοχή κατανομής του προσβεβλημένου αγγείου.

Όταν εν τέλει, η ροή του αγγείου επανέλθει και το θολερό οίδημα αρχίζει να υποχωρεί, αφήνει ένα μόνιμο τμηματικό έλλειμμα οπτικού πεδίου στην περιοχή του κατεστραμμένου αμφιβληστροειδή.

Στην εικόνα παρατηρείται έμφρακτο στην κάτω κροταφική αρτηρία του αμφιβληστροειδούς. Η αρτηρία εμφανίζεται στενή με σπασμένη στήλη αίματος. Ο προσβεβλημένος αμφιβληστροειδής φαίνεται χλωμός, ένδειξη ισχαιμίας, ενώ το χρώμα του φυσιολογικού βυθού διατηρείται ανεπηρέαστο.

Στην απόφραξη κεντρικής αρτηρίας παρατηρούνται πολλαπλά σημεία εμβολής στην αρτηρία και ο ισχαιμικός αμφιβληστροειδής, γεγονός που υποδηλώνεται από την διάχυτη ωχρότητα του οπίσθιου πόλου.

Αποτελεί συνέπεια αθηρωμάτωσης ή είναι δυνατόν να οφείλεται και σε ασβεστοποιημένα έμβολα. Εκδηλώνεται οξέως με σημαντική μείωση της όρασης. Όπως και στις αποφράξεις φλεβών, αρκετό καιρό μετά την απόφραξη αρτηρίας μπορεί να παρουσιαστούν παθολογικά νεοαγγεία και επιπλοκή αυτή ονομάζεται νεοαγγείωση. Η νεοαγγείωση μπορεί να προκαλέσει αιμορραγία στο μάτι ή να αυξήσει την ενδοφθάλμια πίεση (νεοαγγειακό γλαύκωμα), γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε ακόμα πιο σοβαρή απώλεια όρασης ή πόνο. Αν η διάγνωση γίνει στα αρχικά στάδια, η θεραπεία με laser ή ενέσεις στο μάτι μπορεί να προλάβουν περαιτέρω βλάβη.

Κλινικά χαρακτηριστικά:

  • Αντανακλαστική στένωση ολόκληρου του αρτηριακού δικτύου
  • Στάση του αίματος σε όλα τα αμφιβληστροειδικά αγγεία
  • Παροδικά ισχαιμικά επεισόδια ή/και σκοτώματα της όρασης
  • Παρουσία λαμπυριζόντων χοληστερινικών εμβόλων στα σημεία διχασμού των αρτηριακών κλάδων
  • Ελάχιστες αιμορραγίες
  • Ο αμφιβληστροειδής παρουσιάζεται γαλακτόχρωμος και οιδηματικός
  • Ο χοριοειδής γίνεται εμφανής διαμέσου του κεντρικού βοθρίου ως κερασόχρους κηλίδα

Η απόφραξη της κεντρικής αρτηρίας μπορεί να σχετίζεται με:

  • Αρτηριακή υπέρταση
  • Σοβαρή αρτηριοσκλήρυνση μεγάλων αγγείων
  • Πρόπτωση της μιτροειδούς βαλβίδας της καρδιάς
  • Έμφραγμα μυοκαρδίου
  • Δρεπανοκυτταρική αναιμία
  • Διαταραχές πηκτικότητας αίματος
  • Ενδοφλέβια χορήγηση ναρκωτικών
  • Αντιφωσφολιπιδικό σύνδρομο
  • Συστηματικός ερυθροματώδης Λύκος
  • Οζώδης πολυαρτηρίτιτδα
  • Κροταφική αρτηρίτιδα
  • Κοκκιματιώση Wegener
  • Τραύμα

Η αιφνίδια μείωση της όρασης είναι το μοναδικό σύμπτωμα. Σε απόφραξη κλάδου μπορεί ο ασθενής να αντιλαμβάνεται μόνο σκότωμα σε κάποια περιοχή χωρίς να έχει μείωση της κεντρικής όρασης.

  • Βυθοσκόπηση – εκτελείται με διεσταλμένη κόρη (μυδρίαση) και μας παρέχει κλινική εικόνα του εσωτερικού του οφθαλμού.
  • Οπτική Τομογραφία Συνοχής (OCT) – Μας παρέχει πληροφορίες και εικόνες διατομής του οφθαλμού υψηλής ανάλυσης με σκοπό την καλύτερη διάγνωση και αξιολόγηση των αγγείων του οφθαλμού.
  • Φλουοροαγγειογραφία – Εξέταση με ειδικές φωτογραφίες του πίσω μέρους του ματιού έτσι ώστε να αναδειχθούν παθολογικά νεοαγγεία, αποφραγμένες φλέβες ή αρτηρίες, αιμορραγίες χρησιμοποιώντας ως σκιαγραφικές ουσίες την φλουοροσκείνη ή/και την ινδοκυανίνη.
  • OCT-αγγειογραφία – η πιο σύγχρονη μέθοδος που δεν απαιτεί σκιαγραφίκο και αναδεικνύει γρήγορα και ανώδυνα σε λίγα λέπτα όλο το αγγειακό δίκτυο και πιθανές βλάβες του.